مقدمه : سفته چیست ؟ سفته سند تجاری است که برای تضمین از آن استفاده میشود و یا در هنگام استخدام به عنوان تضمین و یا حسن انجام کار از فرد گرفته میشود. هدف از صدور سفته تعهد و تضمین در کار است و جنبه پرداخت ندارد. در بانک ها هنگام پرداخت وام از گیرنده سفته را بابت تضمین میگیرند. برای استفاده از سفته باید به مواردی از جمله مهر و امضا، تاریخ صدور، تاریخ پرداخت، نام گیرنده و غیره توجه کرد که در این مقاله به آنها میپردازیم .
سفته چیست و چه کاربردی دارد؟
سفته برگه ایست که صادر کننده آن را برای تضمین در تاریخ معین وجه آن را باید پرداخت کند.
در سفته باید موارد زیر رعایت شود :
1-امضا صادر کننده
2-نام و نام خانوادگی صادر کننده
3- نام و نام خانوادگی گیرنده وجه سفته
4-تاریخ صدور
5-تاریخ سررسید
6-مبلغ سفته
کاربردهای سفته چیست :
1-بانکها برای تضمین وام از درخواست کننده سفته دریافت میکنند.
2-از سفته برای تضمین بین شرکت ها بدون تاریخ استفاده میشود.
3-برای تضمین هنگام استخدام افراد گرفته میشود.
4-برای معاملات که قیمت کالا و یا خدمات بصورت غیر نقدی است سفته دریافت می شود.
تفاوت چک و سفته چیست :
در تعریف کلی سفته میتوان گفت که تعهد نامه ایست که برای تضمین به شخص و یا شرکت و سازمانی جهت تضمین انجام کار و یا ارائه خدماتی داده میشود. اما متاسفانه به دلیل نا آگاهی، از چک های مدت دار برای تضمین استفاده میشود که قرار نیست پرداخت شوند و فقط به عنوان ضمانت نزد اشخاص است.
در واقع چک برای وصول وجه استفاده میشود ولی سفته برای اعتبار و تضمین استفاده میشود. از تفاوتهای اصلی و مهم آنها اینست که چک جنبه کیفری دارد و اگر چکی وصول نشود جرم است اما سفته سند حقوقی میباشد.
سفته سندی است که بخاطر تمبر روی آن، مبالغ بالای سفته دارای هزینه خرید بیشتری است. اما برای صدور چک مبالغ بالا و پایین هیچی وجهی پرداخت نمیشود. درست است که از تمبر در سفته استفاده میشود اما همانند چک مجازات کیفری ندارد و اگر در سررسید سفته مبلغ پرداخت نشود مجازات کیفری ندارد.
در وصول نشدن چک با برگه گواهی عدم پرداخت آن و مراجعه به مراجع قانونی و دادگستری اموال شخص بدهکار توقیف میشود، تا مبلغ چک وصول شود ولی در سفته این چنین نیست.
موضوع دیگر اینکه امضا در چک قابل انکار نیست چون در بانک مورد نظر امضا به ثبت رسیده است. ولی درسفته امضا قابل انکار است و اینکه آدرس صادر کننده در سیستم بانک موجود است. در سفته امضا قابل انکار است و آدرس صادر کننده ممکن است جعلی باشد.
تفاوت های دیگری بین چک و سفته است که به مهمترین آنها در بالا اشاره کردیم.
قیمت سفته چقدر است؟
قیمت سفته توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب میرسد، جدول زیر نرخ فروش سفته در سال 99 است .
در جدول زیر قیمت سفته را مشاهده کنید
قیمت سفته
| نرخ فروش سفته |
مبلغ اسمی سفته |
| 500 تومان |
1 میلیون تومان |
| 750 تومان |
1.5 میلیون تومان |
| 1000 تومان |
2 میلیون تومان |
| 1250 تومان |
2.5 میلیون تومان |
| 2500 تومان |
5 میلیون تومان |
| 5000 تومان |
10 میلیون تومان |
| 10000 تومان |
20 میلیون تومان |
| 25000 تومان |
50 میلیون تومان |
| 50000 تومان |
100 میلیون تومان |
| 75000 تومان |
150 میلیون تومان |
مبلغ اسمی سفته بر روی سفته چاپ شده است و تا سقف همان مبلغ میتوان سفته را صادر کرد. قیمت فروش سفته هزینه ای است که خریدار آن باید بپردازد. همانطور که در جدول مشخص شده مبلغ اسمی سفته با نرخ فروش آن رابطه مستقیم دارد.
سفته ضمانت چیست :
همانطور که از اسمش پیداست برای تضمین از شخص مقابل دریافت میشود. مثلا کارفرمایان برای حسن انجام کار کارکنان در هنگام عقد قرارداد، از ایشان سفته دریافت میکنند. یا در بانک برای اعطای وام به مشتریان خود سفته را برای تضمین میگیرند و با اتمام وام سفته را به دریافت کننده وام باز می گردانند.
واخواستو قانون سفته و مجازات سفته :
در مواقعی که سفته در تاریخ سررسید وصول نشود دارنده سفته میتواند تا 10 روز بعد از تاریخ سررسید به مراجع قانونی شکایت کند که به آن واخواست سفته میگویند.
با واخواست نمودن سفته، صادرکننده آن متوجه میشود که دارنده از او شکایت کرده است. اگر سفته را شخصی پشت نویسی کرده و یا ظهرنویسی کرده باشد، در صورت عدم پرداخت صادر کننده و یا در دسترس نبودن صادر کننده مبلغ سفته را باید کسانی که پشت نویسی کرده اند پرداخت کنند.
مراحل و چگونگی واخواست سفته
1- تهیه کردن اوراق اظهارنامه از مراجع قانونی
2-اظهارنامه در 3 نسخه تنظیم می شود و برای صادر کننده سفته ارسال میگردد. در صورتی که صادر کننده سفته بیشتر از یک نفر باشد برای هریک از آنها اظهارنامه تنظیم و جداگانه به آدرسی که درج شده است ارسال می گردد.
3-هزینه اظهارنامه: بابت هر برگه از اوراق اظهارنامه باید تمبر باطل کرد.
4-مندرجات اظهارنامه: در اظهارنامه باید مبلغ طلب و تاریخ بصورت دقیق نوشته شود و کلمه هایی مثل پرداخت برای دوماه آینده خودداری شود.
5- در متن اظهارنامه باید توجه داشت که شماره خزانه داری کل سفته ها نوشته شود.
نحوه ی تکمیل سفته :
سفته باید توسط صادر کننده تکمیل شود ومواردی را حتما در سفته باید رعایت کرد.
1-مبلغ سفته : در همه سفته ها مبلغی چاپ شده است که این مبلغ سقف سفته است. صادر کننده باید مبلغ مورد نظر خود را به حروف بنویسد، که این مبلغ از مبلغ چاپ شده بروی سفته نیز نباید بیشتر باشد.
تاریخ : در سفته حتما باید تاریخ که سفته را صادر کرده را یادداشت کند در غیراینصورت هیچ ارزشی ندارد. تاریخ باید بصورت کامل نوشته شود به ترتیب سال، ماه و روز در آن درج شود. اگر در سفته تاریخ قید نشود سفته عندالمطالبه محسوب می شود و هر زمان که گیرنده اقدام کند باید وصول شود .
نوشتن نام گیرنده : نام گیرنده حتما باید مشخص نوشته شود اگر نام گیرنده مشخص نباشد سفته حامل محسوب می شود و دست هر شخصی باشد باید وجه آن را به وی پرداخت کرد .
امضا : صادرکننده سفته حتما باید آن را امضا کند تا بدهکار بودن خود را تایید کند .
سفته برای استخدام:
سفته در زمان استخدام به عنوان تضمین گرفته می شود. دربیشتر مواقع از کسانی که در سازمان به تجهیزات و یا اطلاعات و دسترسی به حساب های مالی دارند جهت تضمین حسن امانت داری اطلاعات، سفته برای استخدام دریافت می شود. اما باید در هنگام صادر کردن سفته برای استخدام به نکاتی توجه کرد :
حتما در قرارداد قید شود که سفته برای استخدام بابت تضمین گرفته شده و یا در سفته ای که تحویل می دهید مشخص کنید که بابت حسن انجام کار پرداخت کرده اید وحتما نام شرکت را ذکر کنید ویک نسخه کپی نزد خود نگه دارید.
سفته را از کجا تهیه کنیم :
سفته را میتوان از بانک و یا دکه های روزنامه فروشی ها تهیه کرد. اما ممکن است در دکه ها با مبالغی بالاتر از قیمت اصلی تهیه کرد و یا ممکن است جعلی باشد و شماره خزانه داری آن صحیح نباشد. اما در صورتی که سفته از بانک تهیه شود از هر نظر مورد اطمینان است.
اجرا گذاشتن سفته به چه صورت است؟
در قانون سفته برای اجرای سفته 2 راه وجود دارد اول اینکه سفته از اسناد لازم الجرا میباشد. در صورتی که صادر کننده آن وجه را وصول نکند میتوان به اداره ثبت مراجعه و تقاضای توقیف اموال را کرد و طلب خود را وصول کرد. راه دیگر این است که از طریق مراجع قضایی اقدام کرد. دارنده سفته از صادر کننده آن، شکایت میکند، اگر صادر کننده اموالی داشته باشد آن را توقیف می کنند و در صورت نداشتن اموال شخص را بازداشت و محکوم می کنند .
آیا سفته زندان دارد ( قانون سفته ) ؟
اگر صادر کننده در سفته قید نکرده باشد که صدور سفته بابت ضمانت است، باید آن را پرداخت نماید. اگر دارنده آن از طریق مراجع قانونی اقدام به گرفتن وجه آن کند اموال وی توقیف می شود و به اندازه مبلغ سفته به دارنده پرداخت می شود. ولی اگر شخص اموالی نداشته باشد حکم جلب وی صادر می شود و به زندان می رود. اگر توان پرداخت آن را بصورت یکجا نداشته باشد میتواند آن را بصورت اقساط پرداخت نماید.
مدارک لازم برای گرفتن سفته از بانک چیست :
برای گرفتن سفته از بانک مدارک شناسایی لازم نیست فقط باید وجه آن را پرداخت کرد و به افراد بالای 18 سال سفته داده می شود .
